Met de papaver kun je alle kanten op. Sinds de middeleeuwen staat de plant ook bekend als ‘heksenkruid’: je wordt er zo lekker rustig van. Leuke weetjes over ‘the poppy that brings sleep’.

1.Opium

Opiaten worden gewonnen uit de klaproos Papaver somniferum, in de bloemenwinkel te herkennen aan de paarse bol. Hij wordt ook wel de slaapbol genoemd. Door de onrijpe zaadbol in te kerven en het vrijkomende melksap in te drogen, ontstaat het lichtste opiaat: ruwe opium. Uit opium kan morfine worden gehaald. En uit morfine kan via een chemische bewerking weer heroïne gemaakt worden. Alle opioïden hebben twee eigenschappen: ze verdoven en verslaven.

2. Vrij te koop

In Europa werd opium in 1525 als medicinaal drankje geïntroduceerd. Het drankje droeg de naam ‘laudanum’ en was gemaakt van alcohol en opium. Het werd door zowel volwassenen als kinderen gebruikt als slaapmiddel en pijnstiller. Tot aan de 20e eeuw was opium nog gewoon vrij te koop bij de drogist. Kunstenaars gingen er lekker op, zoals de schrijver Jules Verne.

3. Morpheus

Rond 1850 dacht men met morfine (vernoemd naar de Griekse god van de dromen Morpheus) dé oplossing te hebben gevonden voor opiaatverslaving, maar uiteindelijk bleek het medicijn verslavender dan het probleem, wat in de geschiedenis van de opiaatvervanger zo’n beetje het leidmotief zou worden. Want ook de volgende remedie faalde. In 1898 lanceerde Bayer een krachtige pijnstiller tegen morfineverslaving, die vanwege zijn heroïsche eigenschappen ‘heroïne’ werd gedoopt. Maar zoals dat wel vaker gaat met helden, stierf ook heroïne een vroege dood. De wereld deed het ‘wondermiddel’ na een paar jaar in de ban: te verslavend.

4. Symboliek

De oude Grieken waren ook al bekend met het dromerige effect van de papaverzaadjes, Aristoteles en Hippocrates schreven erover. De klaproos was niet voor niks het attribuut van Hypnos, de Griekse god van de slaap. In het Verenigd Koninkrijk zijn klaprozen hét symbool van de Eerste Wereldoorlog, omdat ze op de slagvelden in Vlaanderen uitbundig bloeien.

5. Verkeerscontrole

Een klant van een noedelrestaurant in China werd tijdens een verkeerscontrole in 2014 betrapt op het gebruik van opium. De man hield vol dat hij geen drugs had gebruikt en zei het vermoeden te hebben dat de drugs aan de noedels toegevoegd waren, die hij net had gegeten. De politie geloofde hem niet, waarop de man besloot zijn theorie dan zelf maar te testen. Hij bleek gelijk te hebben en informeerde de politie, die het vervolgens onderzocht en tot dezelfde conclusie kwam. De restauranthouder werd alsnog gearresteerd. De restauranteigenaar bekende dat hij vermalen papaverbollen aan de gerechten toevoegde, in de hoop dat zijn klanten terug zouden komen voor zijn verslavend lekkere noedels.

6. Supergezond

De zaden van de meest verslavende harddrug op aarde worden ook gebruikt in zoete gerechten, zoals de traditionele Poolse Makowiec Cake en Lemon Poppyseed Muffins. De blauwzwarte zaadjes smaken nootachtig en een beetje zoet. Dé reden waarom fastfoodketen KFC in de VS een Poppy Seed Shake verkoopt. In India is de zoete Posto Kaju Shake populair, gemaakt van papaverzaad, chocolade en cashewnoten. Naast zoet zijn de zaadjes ook hartstikke gezond en inmiddels ontdekt als health food. Strooi gerust een theelepel papaverzaadjes op je havermout, want ze barsten van de omega-3 vetzuren, jodium, mangaan, zink, magnesium en koper en linolzuren.

7. High van maanzaad, lukt dat?

Maanzaad is de informele naam voor papaverzaad. Voor het telen worden rassen gebruikt met een laag gehalte aan opiaten. Je raakt dus niet niet direct in hogere sferen na het eten van een maanzaadbolletje. Om high te worden heb je zo’n 40 gram van de zaadjes nodig, omgerekend komt dat neer op zo’n 12 maanzaadbolletjes in een keer. Succes! Toch kunnen topsporters het beter van hun dieet schrappen, want tests die naar het gebruik van opiaten kijken, reageren wél op dat ene maanzaadbolletje.

Leer meer over de eigenschappen van misschien wel het krachtigste plantje dat de mensheid kent, en de verschillende sociale reacties die ze uitlokken. Bezoek heel december onze expo ‘Worlds of Opiates’ in de Amstelpassage van het Centraal Station Amsterdam. 

Your content goes here. Edit or remove this text inline or in the module Content settings. You can also style every aspect of this content in the module Design settings and even apply custom CSS to this text in the module Advanced settings.