Nederlanders kiezen voor verkoop mdma via speciaalzaak

Poppi Drugsmuseum en de Universiteit Utrecht onderzochten de maatschappelijke reacties op de gereguleerde verkoop van MDMA via een experiment: de xtc-winkel. Het rapport met uitkomsten komt vandaag uit.

Het maatschappelijk debat over het al dan niet reguleren van MDMA – de werkzame stof in xtc – laait regelmatig op. Nederland is een van de grootste producenten en exporteurs van xtc en meer dan een miljoen Nederlanders gebruikte ooit xtc. Het gesprek over regulering is echter sterk gepolariseerd, wat het denken over alternatieve scenario’s beperkt. Om deze reden onderzocht Poppi Drugsmuseum in samenwerking met de Universiteit Utrecht, drie scenario’s voor alternatieve, gelegaliseerde verkoop van MDMA: een apotheek, een smartshop en een club. Deze drie verkooppunten werden naast elkaar ingericht in een winkelpand in het centrum van Utrecht. De winkel was open voor publiek tussen medio juli en eind september 2022.

Binnen het onderzoek dat aan de xtc-winkel gekoppeld was, stond de vraag centraal: onder welke voorwaarden vinden bezoekers en drugsdeskundigen gereguleerde verkoop van xtc acceptabel? De 1.600 bezoekers aan de winkel gaven hun visie op de diverse verkoopvoorwaarden. Hiernaast hielden wij exit gesprekken en observeerden wij de reacties op locatie. We nodigden groepen politici en beleidsmakers gericht uit op locatie om in debat te gaan en ten slotte organiseerde het team twee focusgroepen met deskundigen uit het preventie- en verslavingsveld, criminologen en andere experts op het gebied van drugsbeleid.

Belangrijkste conclusies: verkoop enkel onder restricties

Een belangrijke conclusie is dat noch de bezoekers van de xtc-winkel, noch de deelnemers aan de focusgroepen onder ‘legalisatie’ of ‘regulering’ het volledig vrijgeven van de verkoop van MDMA verstaan. Beide groepen zijn voor (strenge) restricties op die verkoop. De deskundigen zijn daarbij iets behoudender en kozen voor een vierde scenario: een gespecialiseerd en neutraal verkooppunt met relatief hoge drempel. De bezoekers van de xtc-winkel waren in meerderheid voor of verkoop door de apotheek, of door een smartshop. In gesprek kwamen zij vaak uit op een scenario tussen deze twee opties in, zij het met iets minder restricties dan waar de deskundigen voor kozen. Ook verkoop op feestjes en clubs kon nog op acceptatie van zestig procent van de bezoekers rekenen. Desondanks juichten bezoekers van de xtc-winkel juist restricties op verkoop toe. Zo waren ze voor een minimumleeftijdsgrens, voor allerlei veiligheidsgaranties en het beperken van de maximale doses in pillen. Vrijwel iedereen was tegen het toestaan van marketing en reclame.

Als cross-over tussen een publieksexperiment en een kunstinstallatie kende het onderzoek een aantal beperkingen bij de dataverzameling. Toch geeft het rapport interessante indicaties voor vervolgonderzoek en nadere beleidsmatige exploraties. De xtc-winkel bleek daarnaast zeer effectief om bewustzijn en genuanceerde kennisuitwisseling onder bezoekers te creëren en om een politieke dialoog te faciliteren: op locatie, door politici en in de media. Het gesprek in de winkel ging voorbij aan een gepolariseerd debat over het wel of niet reguleren, maar ging de diepte in naar mogelijke alternatieve scenario’s om met MDMA om te gaan. Daarmee draagt het bij aan een verdieping in het Nederlandse drugsdebat.

meer info?

Het rapport is hier te vinden.

Voor persverzoeken is Machteld Busz te bereiken op 0643026206.

De xtc-winkel was een samenwerking tussen Poppi Drugsmuseum, de Universiteit Utrecht, creatieve makers Corne van der Stelt en Vincent Schoutsen van het Uitvindersgilde.